Risklerden Kaçınmak için Bir Kontrol Listesi
Eseriniz, kurgu olsa bile (roman, öykü vb.) metinde gerçek birilerini konu alan, ima eden ya da çağrıştıran karakterler bulunuyorsa, söz konusu gerçek kişilerin haklarını bilmeniz ve bu haklara gereken saygıyı göstermeniz çok önemlidir. Eserinizde herhangi gerçek bir bireyin nâm ve itibarını zedeleyecek ifadeler bulunuyorsa, o kişinin size maddi ve manevi tazminat davası açma hakkı bulunduğunu unutmayın. Bu ifadeler özellikle basılı ve yüksek adette üretilmiş kopyalarda bulunuyorsa “iftira” ve “karalama” niteliği kazanmakta ve cezaları da buna göre artmaktadır. İftira, üçüncü bir tarafa belirlenebilir gerçek bir kişi, kurum ya da örgüt hakkında yanlış, yanıltıcı ya da küçük düşürücü bilgiler aktarmaktır.
Bir kişinin özel yaşamı hakkında bilgilere yer veriyorsanız, o kişinin mahremiyetine tecavüz etmiş olabileceğiniz için, aynı şekilde hukuki sorunlarla karşılaşabilirisiniz. Bir kişinin mahrumiyetine aşağıdaki nedenlerle tecavüz etmiş sayılabilirsiniz: (1) utandırıcı, kişiye özel bilgilere yer verirseniz, (2) kişiyi okurun yanlış değerlendirmesine neden olabilecek şekilde anlatırsanız, (3) kişinin özel işlerine izinsizce burnunuzu sokarsanız , ya da (4) o kişinin adını reklam amaçlı kullanırsanız.
Cinius Yazar Yayıncı Sözleşmesinin 17. maddesinin IV., V., ve VI. bentleri gereğince siz, eserinizin yasal sahibi olarak, herhangi bir üçüncü tarafı zan altında bırakmadığınızı ve eserinizin herhangi bir tüzelliğe karşı iftira ve karalama içermediğini bize garantilemiş oluyorsunuz. (Bkz. Yasal Yükümlülükleriniz) Aynı şekilde tescilli herhangi bir marka ile kitabınızın “gizli” reklamını yapmadığınızı da bize garanti etmiş oluyorsunuz..
Eserinizin yasal durumunu değerlendirmenizi kolaylaştırmak için size aşağıdaki formu hazırladık. Eserinizin riskli bir içerik barındırdığını düşünüyorsanız her maddeyi dikkatlice okuyup işaretlemenizde ve altında yer alan ilgili açıklamaları okumanızda yarar olacaktır.
Sorulardan herhangi birine Evet yanıtını vermişseniz, yayınlanma sürecini devam ettirmeden önce bir Cinius Yayınları Yayın Danışmanı ya da bir avukat değerlendirmesine ihtiyaç duyabilirsiniz.
Lütfen dikkat: Bu liste, her tür yasal soruna yanıt vermeyi hedeflememektedir. Bu listeyi dikkate almış olmanız, sözleşmede belirtilen maddelerin herhangi birinin geçerliliğini etkilemez.
Kontrol Listesi
| 1. Eseriniz bugüne dek, içeriğinden ötürü, herhangi bir yayınevi tarafından yasal gerekçelerle reddedildi mi? |
Evet Hayır |
| 2. Eserinizde yaşayan kişiler, kurumlar ya da başka örgüt ya da tüzel birimleri konu alıyor mu? |
Evet Hayır |
| 2. soruya Hayır yanıtını verdiyseniz, 9. soruya atlayabilirsiniz. | |
| 3. Eseriniz yaşayan kişiler, kurumlar ya da başka örgüt ya da tüzel birimlere zarar verebilecek içerik barındırıyor mu? (Lütfen dikkat: Anlatılanların gerçeklere dayanıp dayanmaması ya da kötü sıfatlar içerip içermemesi belirleyici değildir. İma yoluyla da olsa, anlatılan olay gerçek de olsa, içerik birilerine zarar verecekse Evet’i işaretleyin. Ancak bir kişiden hoşlanmıyor olmanız ve bunu eserinizde açıkça belirtiyor olmanız ya da söz konusu kişinin bilinen bazı özelliklerinden bahsediyor olmanız ve bu özellikleri beğnemiyor ya da onaylamıyor olmanız “karalama” ya da “iftira” niteliği taşımayacağından, herhangi bir yasal sıkıntıya sebep olmaz. Bu durumda Hayır’ı seçebilirsiniz) |
Evet Hayır |
| 4. Eseriniz, kendiniz dışında herhangi bir yaşayan kişinin aşağıdaki eylemlerden birini yapmasını ya da sorumlu olmasını konu alıyor mu? |
|
|
a. Suç içlemiştir (örn., adam öldürme, hırsızlık, tecavüz, dolandırıcılık)? |
Evet Hayır |
|
b. İşlemiş olduğu bir suçtan ötürü yargılanmıştır |
Evet Hayır |
|
c. Etik olmayan davranışlarda bulunmuştur (e.g., rüşvet, yalancılık)? |
Evet Hayır |
|
d. Ahlaki olmayan cinsel eylemde bulunmuştur (örn., zina, cinsel taciz)? |
Evet Hayır |
|
e. Uygunsuz insanlarl/çevrelerle bağlantısı vardır (örn., suç örgütlerine, terör birimlerine ya da vatan hainlerine karışmış)? |
Evet Hayır |
|
f. Mesleki beceriksizlikler göstermiştir (örn., barodan atılmak, bir ehliyet ya da mesleki yeterlilik belgesinden olmak)? |
Evet Hayır |
| g. Finansal sorumsuzluk ya da güvensizlik göstermiştir (örn., iflas, kara listelerde bulunmak)? |
Evet Hayır |
| h. Yakışıksız davranmıştır (örn., alkoliklik, madde bağımlılığı)? |
Evet Hayır |
| i. Akıl sağlığında sorunlar vardır. |
Evet Hayır |
| 5. Eseriniz, kurumlar ya da başka örgüt ya da tüzel birimlerin aşağıdaki eylemlerden birini yapmasını ya da sorumlu olmasını konu alıyor mu? |
|
| a. Suç niteliğinden eylemlerde bulunmuştur (örn., rekabeti önlemek amacıyla rakip örgütlerin fiyatlarını saptırmak ya da fiyatları aynı anda değiştirmeleri, dolandırıcılık, örtbas etmek)? |
Evet Hayır |
| b. Etik olmayan davranışlarda bulunmuştur (örn., gizlice dinlemek)? |
Evet Hayır |
| c. İflas etmişti? |
Evet Hayır |
| 6. Eseriniz, kimliği belirlenebilir yaşayan biri hakkında gerçek ama utandırıcı özel bilgiler içeriyor mu? (örn., madde bağımlılığı, çocuklara kötü muamele, cinsel taciz, bir kişinin cinsel hayatının açık seçik tasviri, HIV, AIDS ya da başka bulaşıcı hastalıklara gönderme) |
Evet Hayır |
| 7. Eseriniz, kimliği belirlenebilir yaşayan birinin duygularını incitecek içerik barındırıyor mu? |
|
| a. Bahsi geçen kişi hakkında olumsuz düşüncelerinizi içeriyor? |
Evet Hayır |
| b. O kişiyi tanımayan birinin, eserinizde taraflı bir yorum okuyarak, o kişi hakkında olumsuz düşünmesine neden olabilir mi? |
Evet Hayır |
| 8. Eseriniz, kimliği belirlenebilir bir çocuğun (reşit olmayan birinin) başına aşağıdakilerden herhangi birinin geldiğini anlatıyor mu? |
|
| a. Cinsel istismara uğramıştır? |
Evet Hayır |
| b. Daha başka yollarla fiziksel istismara uğramıştır? |
Evet Hayır |
| c. Bir suçun kurbanı olmuştur? |
Evet Hayır |
| d. Evlat edinilmiştir, nüfusa geçirilmiştir? |
Evet Hayır |
| 1, 3, 4, 5, 6, 7, ya da 8. soruların herhangi birine Evet yanıtını verdiyseniz, kendinizi ve Cinius Yayınları’nı hukuki bir sorunla karşı karşıya bırakmamak için, dosyanızı bize göndermeden önce bir avukata göstermeniz ve yasal bir değerlendirmesini almanızda yarar var. Dosyanız zaten Cinius Yayınları’ndaysa bizi haberdar edin ki yasal değerlendirme tamamlanana kadar dosyanızı bekletelim. | |
| 9. Eserinizde telif hakkı bulunan başka bir eserden alıntı yapılıyor mu? Yapıyorsa yapılan alıntının uzunluğu ne kadar: |
|
| a. Herhangi bir kitaptan 250 kelimeden fazla. |
Evet Hayır |
| b. Bir şiir ya da bir şarkıdan 2 kıtadan fazlası. |
Evet Hayır |
| c. Bir e-posta, mektup ya da yayınlanmamış eserin %10’undan fazla. |
Evet Hayır |
| 9. sorunun maddelerinden herhangi birine Evet işaretlediyseniz, alıntı yapmak istediğiniz kaynağın yasal hak sahibinden yazılı bir izin almanızda yarar var. Yasal izinle ilgili daha fazla bilgi ve bir izin mektubu örneği görmek için Editöryel Ana Hatları bölümüne bakabilirsiniz. | |
| 10. Eserinizin başlığı herhangi bir tescilli marka ya da kurum adı içeriyor mu? (Örn., Coca Cola, McDonalds, bir sigara şirketi, Vestel, Selpak, Petrol Ofisi vb.) |
Evet Hayır |
| 10. soruya Evet yanıtını verdiyseniz, ya tescilli marka ya da kurum adını silmelisiniz, ya da ilgili kurumdan ismini kullanabilmek için yazılı izin almalısınız. | |